Wat is faalangst?
Faalangst is de intense angst om te falen of niet goed genoeg te presteren, vooral in situaties waarin iemand beoordeeld wordt (zoals op school, op het werk of in sociale contexten). Het is geen officiële psychische stoornis zoals de anderen, maar het kan wél ernstige psychische en lichamelijke klachten veroorzaken en het functioneren sterk beperken. Er zijn verschillende vormen:
- Cognitieve faalangst: Angst om te falen bij denken of leren (bijv. examens)
- Sociale faalangst: Angst om niet goed genoeg over te komen op anderen
- Motorische faalangst: Angst om lichamelijke prestaties niet goed uit te voeren (bijv. sport, podium)
Faalangst ontstaat vaak door meerdere dingen. Sociale vergelijking is er daar een van, maar ook hier speelt opvoeding mee, dit in de vorm van hoge verwachtingen, weinig complimenten en strenge kritiek. Ook vroegere mislukkingen, afwijzingen of weinig zelfvertrouwen kunnen meewerken.
Mentale klachten:
Piekeren of vastlopen bij moeilijke taken.
Negatieve gedachten zoals: “Ik ben dom”, “Ik ga het verprutsen”, “Ze lachen me uit”
Slecht zelfvertrouwen en behoefte aan bevestiging of erkenning.
Vermijdingsgedrag (uitstellen, afhaken, geen initiatief nemen)
Uitgeput raken van de stress.
Soms depressieve gevoelens door aanhoudend gevoel van tekortschieten.
Fysieke klachten:
Trillen.
Zweten.
Droge mond.
Hartkloppingen.
Misselijkheid of buikpijn.
Kortademigheid.
Slaapproblemen.
“Black-out” tijdens toetsen of presentaties.
Wat kan je er zelf tegen doen?
Leer helpende gedachten aan: “Ik mag fouten maken”, “Ik hoef niet perfect te zijn”
Voorbereiden en oefenen, maar niet overmatig.
Fouten zien als leerervaringen.
Praat erover met iemand die je vertrouwt.
Stel haalbare doelen en vier ook kleine successen.
Professionele hulp.
Cognitieve gedragstherapie (CGT): Werkt goed bij faalangst, vooral gericht op het doorbreken van negatieve denkpatronen.
Coaching of faalangstreductietraining (vaak via school of werk)
Assertiviteitstraining: Voor mensen met sociale faalangst.
Psycholoog: Bij ernstige faalangst die je functioneren belemmert.
