Wat is een dwangstoornis?
Bij een dwangstoornis, oftewel obsessieve-compulsieve stoornis (OCD), heeft iemand last van dwanggedachten (obsessies), opdringerige en terugkerende gedachten die angst of spanning oproepen (bijv. angst voor besmetting of agressieve impulsen). Maar ook kan je last hebben van dwanghandelingen (compulsies), herhaald gedrag of mentale handelingen (bijv. handen wassen, controleren, tellen) die uitgevoerd worden om de angst te verminderen. De dwanggedachten zijn meestal onrealistisch of overdreven, maar toch moeilijk te negeren. Dwanghandelingen geven tijdelijk opluchting, maar houden de stoornis op lange termijn in stand. De oorzaak is complex en verschilt per persoon. OCD kan verergeren of ontstaan na trauma, verlies of grote verandering. Ook een verstoorde activiteit in bepaalde hersengebieden en een tekort aan serotonine speelt een rol
Mentale klachten:
Obsessieve gedachten die niet stoppen.
Drang om bepaalde handelingen te herhalen.
Moeite met concentratie of rust vinden.
Twijfel en behoefte aan zekerheid.
Vermijden van situaties die dwang kunnen opwekken.
Fysieke klachten:
Niet iedereen ervaart fysieke klachten, maar bij ernstige OCD kunnen er zijn:
Stressgerelateerde klachten (bijv. maagpijn, hartkloppingen)
Uitputting door langdurige rituelen.
Huidproblemen (bijv. wondjes of irritatie door overmatig schoonmaken)
Spierspanning of hoofdpijn.
Slapeloosheid of vermoeidheid.
Wat kan je er zelf tegen doen?
Stop niet ineens met dwanghandelingen, maar bouw ze af (liefst met begeleiding)
Oefen met het verdragen van angst zonder de dwang uit te voeren.
Zoek ontspanning en afleiding, zoals sport of creatieve activiteiten.
Praat erover, al is dat moeilijk: schaamte is normaal, maar onnodig.
Professionele hulp.
Cognitieve gedragstherapie (CGT) met ERP (exposure en responspreventie): Effectieve behandeling waarbij je leert omgaan met de angst zonder dwanghandelingen uit te voeren.
Medicatie: SSRI’s (zoals fluoxetine, sertraline) kunnen de obsessies verminderen.
Psycholoog of psychiater: Voor diagnose, behandeling en begeleiding.
